Overspannenheid, uitputting en burnout het lijkt wel of steeds meer mensen klachten ervaren die in deze categorie vallen. De verklaringen rondom de oorzaak en gevolgen lopen nogal uiteen. Van ingebeeld en tussen je oren tot iets waar je nooit meer helemaal vanaf komt. Sommige behandelaars koppelen de oorzaak van deze aandoeningen aan je persoonlijkheid en coping stijl, anderen aan een uitputting van onze bijnieren, maar ook zien we dat de oorzaak gezocht wordt in verstoringen in neurotransmittersystemen in ons brein, zoals dopamine en serotonine. Kijken we naar de aantallen dan zie je cijfers variërend van 1 op de 5 tot 1 op de 6 werknemers die serieuze klachten ervaren in deze hoek en dat het bij vrouwen dubbel zo vaak voorkomt dan bij mannen.  Al met al pittige cijfers. 

Wij zijn groot voorstanders van een meerdimensionale kijk op een probleem maar ook op de oplossing. In deze aflevering kijken we naar de oorzaken en wat er nu eigenlijk aan het gebeuren is in je brein en lichaam. De volgende aflevering nemen we je mee langs een aantal oplossingen. Waar wij van overtuigd zijn geraakt na jarenlang opleidingen verzorgen en vele mensen trainen en coachen is dat het begint met stress. En dan een stressreactie die helemaal uit de hand gelopen is. Stressfysiologie onderzoekers van het eerste uur zagen het al bij zoogdieren in laboratoria en ook bij mensen die langere perioden onder stress staan. Er gaat iets ‘fout’ in je fysiologie en met name in je bijnieren en bepaalde delen van het brein. Zij noemden deze fase van de stressreactie de uitputtingsfase…

Want dat is wat er gebeurd in onze bijnieren die het hormoon cortisol maken. Ons lichaam produceert dit hormoon in een vast dag en nacht ritme. Het zorgt er onder andere voor dat onze bloeddruk op peil blijft naar de hoge kant, het remt de werking van ons afweersysteem, versnelt onze bloedstolling en legt vele processen die ten dienste staan van herstel stil. Allemaal handige reacties als je langere tijd onder stress staat. Maar er hangt wel een prijskaartje aan, er gaat meer energie uit dan dat je opbouwt. Dan ontstaat een vergelijkbare situatie als bij suikerziekte type II, de welvaartsdiabetes. Onze cellen raken langzaamaan minder gevoelig voor het hormoon cortisol uit een soort van zelfbescherming. De bijnieren zetten dan een tandje bij om toch de gewenste effecten te kunnen bereiken en het systeem gaat geleidelijk van overbelasting naar een situatie van uitputting.

Cortisol heeft effect op elke cel in je lichaam maar wat in deze context belangrijk is dat het de werking van het waakgedeelte in ons brein verscherpt en deze waakhond in ons brein neemt zelfs in omvang toe. Je ziet en ervaart dus sneller en meer stress en gevaarlijke situaties. Daarbij krimpt een gedeelte wat met onze informatie opslag te maken heeft en krimpt ook het gedeelte in het brein wat zorgt voor lange termijn overzicht en reflectie op ons eigen handelen. Een hele gevaarlijke cocktail is aan het ontstaan. Heb je daarbij ook een tekort aan het mineraal magnesium, bepaalde B vitamines en een tekort aan vitamine D dan zijn er weer een aantal stenen in de muur die zwak zijn. Je hebt nog maar een klein zetje nodig. Als daarbij persoonlijkheidskenmerken als perfectionisme, gedrevenheid en een hoog verantwoordelijkheidsgevoel tot je favoriete repertoire horen dan stoppen de poppen binnenkort met dansen.

Je bijnieren geven het op, je brein verandert van structuur en het besef waar je zelf mee bezig bent en hoe het met jou gaat is verminderd aanwezig. En dan gaat er letterlijk een knop om, bij sommige mensen heel geleidelijk bij anderen binnen een heel kort tijdsbestek. Het brein zet onze actie en energiesystemen uit. Of je nu wilt of niet, je komt gedwongen in de herstelstand te staan. De oorzaak zit dus gedeeltelijk letterlijk tussen je oren en ligt bovenop je nieren in de bijnieren. Dan nu het meer opbeurende nieuws, het valt te voorkomen en is ook goed te herstellen. Leefstijl speelt de sleutelrol in de preventie en als je op tijd herkent dat je in brand staat kun je ook niet opbranden. Tot de volgende keer.     

Door Corien Lodder, Vitality & Workability

Gevoed met kennis en geslaagd als lifestylecoach. Coriene is specialist in vitaliteit. Met meer dan 15 jaar ervaring als diëtist, orthomoleculair voedingsdeskundige en met kennis van hormonen en klinische psycho-neuro-immunologie werkt Coriene praktisch en succesvol aan leefstijlverandering.